Vissen hebben – net als wij mensen – zuurstof nodig om te kunnen leven. Maar hoe doe je dat onder water? Vissen gebruiken daar een slim trucje voor: hun kieuwen! Een soort onderwater-longen, waarmee ze zuurstof uit het water halen.
Wat zijn kieuwen en hoe werken ze?
In water zit veel minder zuurstof dan in de lucht. Toch lukt het vissen om voldoende zuurstof binnen te krijgen. Hoe? Simpel gezegd: het water heeft meer zuurstof dan het bloed van de vis. En stoffen zoals zuurstof verplaatsen zich altijd vanzelf van een plek waar veel van iets is naar een plek waar weinig van is.
Bij vissen stroomt de zuurstof dus vanuit het water naar het bloed. Dat gebeurt via de kieuwen – superdunne vliesjes die net filters zijn. Als het water langs deze vliesjes stroomt, glipt de zuurstof er makkelijk doorheen en komt in het bloed van de vis terecht.
-jpg_1724.JPG)
Goed verpakt: nut van kieuwdeksels
Die kieuwen zijn belangrijk, maar ook héél kwetsbaar. Ze zitten vol met bloed en de wand is zo dun, dat een takje of scherp blaadje al genoeg is om schade aan te richten. Daarom hebben vissen kieuwdeksels – een soort harde beschermkapjes. Je ziet ze zitten aan de zijkant van de kop van de vis. Stevig, sterk en perfect om die kwetsbare kieuwen te beschermen. De volgende keer dat je een vis vangt, kijk dan maar eens goed!
Waarom vissen water drinken
Als je goed kijkt naar een vis, zie je dat hij constant zijn bek open en dicht doet. Wat hij doet, is eigenlijk ‘hapjes water nemen’. Hij zuigt water naar binnen via zijn mond en perst het er weer uit via de kieuwen. Daardoor stroomt er continu vers water langs de kieuwen, en krijgt de vis steeds nieuwe zuurstof binnen.
Dat werkt zo:
- Vis opent zijn bek → water stroomt naar binnen
- Vis sluit zijn bek → water wordt langs de kieuwen naar buiten gedrukt
- De kieuwdeksels gaan heel even open om het water eruit te laten
Zo blijft de vis ademen, de hele dag door!
De hulp van planten en van de zon
Net als mensen ademen vissen zuurstof in en koolstofdioxide (CO2) uit. Die CO2 is niet zomaar afval: waterplanten gebruiken het juist! Dankzij zonlicht zetten planten die CO2 om in verse zuurstof. Dat heet fotosynthese.
Maar let op: dit trucje lukt alleen als er zonlicht is. ’s Nachts kunnen planten geen zuurstof aanmaken. Daarom is er ’s ochtends vroeg soms wat minder zuurstof in het water – en hebben vissen het dan een beetje moeilijker met ademhalen.
-jpg_1725.jpg)
Wist je dit al?
💡 Vissen hebben dus ook een soort ademhaling – alleen werkt het bij hen onder water!
💡 Planten zijn de zuurstofmakers in het water, maar alleen als het licht is.
💡 Een vis zonder gezonde kieuwen… heeft een probleem!